Problemy z zajściem w ciążę dotykają coraz większą liczbę par. Przyczyn niepłodności może być wiele, a jednym z pierwszych kroków w diagnostyce jest wykonanie odpowiednich badań laboratoryjnych. Poniżej przedstawiamy, jakie badania są najczęściej zalecane przy problemach z zajściem w ciążę, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
Hormonalna diagnostyka niepłodności u kobiet
Badania hormonalne u kobiet odgrywają kluczową rolę w ocenie funkcji układu rozrodczego. Hormony regulują cykl menstruacyjny i owulację, a ich zaburzenia mogą prowadzić do trudności z zajściem w ciążę. Do głównych z nich należą:
- Hormon folikulotropowy (FSH) – wysoki poziom FSH może wskazywać na przedwczesną niewydolność jajników lub niską rezerwę jajnikową, co oznacza zmniejszoną zdolność jajników do produkcji dojrzałych komórek jajowych.
- Hormon luteinizujący (LH) – nieprawidłowości w jego poziomie mogą wskazywać na zaburzenia owulacyjne u kobiet, np. zespół policystycznych jajników (PCOS).
- Prolaktyna – podwyższony poziom prolaktyny może powodować zaburzenia owulacji, a co za tym idzie, problemy z zajściem w ciążę.
- Estriadol – jest odpowiedzialny za przygotowanie endometrium do implantacji zarodka. Badanie poziomu estradiolu pomaga ocenić funkcjonowanie jajników.
- Progesteron – niski poziom progesteronu w fazie lutealnej może sugerować problemy z owulacją lub zdolnością utrzymania wczesnej ciąży.
Badania hormonalne u mężczyzn
U mężczyzn, podobnie jak u kobiet, ocena poziomu hormonów jest ważnym elementem diagnostyki niepłodności. Problemy hormonalne mogą wpływać na produkcję i jakość nasienia, co bezpośrednio przekłada się na szanse zapłodnienia.
- Testosteron – niski poziom tego hormonu może wskazywać na problemy z produkcją plemników, co jest jedną z częstszych przyczyn męskiej niepłodności.
- FSH (hormon folikulotropowy) – reguluje produkcję plemników w jądrach. Wysoki poziom FSH może sugerować uszkodzenie jąder, natomiast niski może świadczyć o zaburzeniach funkcjonowania przysadki.
- LH (hormon luteinizujący) – stymuluje produkcję testosteronu. Nieprawidłowości w poziomie LH mogą sugerować problemy z funkcjonowaniem jąder lub przysadki.
- Prolaktyna – podwyższony poziom prolaktyny u mężczyzn może zaburzać funkcjonowanie układu rozrodczego, prowadząc do zmniejszenia produkcji plemników oraz obniżenia libido.
Badania tarczycy
Zaburzenia pracy tarczycy są częstą przyczyną problemów z płodnością. Zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy mogą prowadzić do nieregularnych cykli menstruacyjnych i problemów z owulacją. W diagnostyce niepłodności zaleca się następujące badania:
- TSH – jest podstawowym badaniem oceniającym funkcję tarczycy. Zarówno nadczynność, jak i niedoczynność tarczycy mogą prowadzić do zaburzeń owulacji u kobiet oraz spadku jakości nasienia u mężczyzn.
- FT3 i FT4 – pomagają ocenić, czy tarczyca produkuje odpowiednią ilość hormonów, które regulują wiele procesów metabolicznych. Zaburzenia tych hormonów mogą wpływać na płodność, dlatego są nieodzownym elementem diagnostyki.
Warto również sprawdzić przeciwciała przeciwko tarczycy (anty-TPO i anty-TG), które mogą wskazywać na obecność chorób autoimmunologicznych, takich jak choroba Hashimoto, co może być dodatkowym czynnikiem utrudniającym zajście w ciążę.
Badanie jakości nasienia
Ocena płodności mężczyzny opiera się głównie na ocenie jakości nasienia, czyli spermiogramie. Badanie to obejmuje analizę ilości, ruchliwości i morfologii plemników. Nieprawidłowości w którejkolwiek z tych cech mogą być przyczyną problemów z poczęciem. Dodatkowo w niektórych przypadkach zaleca się ocenę fragmentacji DNA plemników, co może dostarczyć bardziej szczegółowych informacji na temat jakości nasienia.
Badania genetyczne i immunologiczne
W przypadku nawracających poronień, azoospermii lub innych poważnych zaburzeń, lekarz może zalecić dodatkowe badania genetyczne, takie jak badania kariotypu lub badania w kierunku mutacji w genie CFTR, związanej z mukowiscydozą. U osób z podejrzeniem niepłodności immunologicznej najczęściej zaleca się badania w kierunku obecności przeciwciał, które mogą atakować komórki rozrodcze.
Podsumowanie
Diagnostyka niepłodności wymaga kompleksowego podejścia i wielu różnych badań laboratoryjnych, które pozwalają zidentyfikować przyczynę problemów z zajściem w ciążę. Współczesna medycyna oferuje szereg badań hormonalnych, genetycznych oraz diagnostycznych, które pomagają w postawieniu trafnej diagnozy i wyborze odpowiedniego leczenia. Kluczem do skutecznej diagnostyki jest indywidualne podejście do każdego przypadku oraz współpraca z lekarzem specjalistą, który na podstawie wyników badań będzie mógł zaplanować dalsze kroki terapeutyczne.